Τοκουγκάβα

Ιαπωνική οικογένεια, η οποία έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιαπωνικής ιστορίας. Με τον θάνατο του αυτοκράτορα Τογιοτόμι Χιντεγιόσι (1598), έπρεπε να τον διαδεχτεί στην εξουσία κατά τις οδηγίες του, ο μικρός γιος του Χιντεγιόρι, με τη βοήθεια ενός πενταμελούς συμβουλίου αντιβασιλείας, επικεφαλής του οποίου ήταν ο T., πιστός σύντροφός του. Γρήγορα όμως ο παλιός σύντροφος του Τογιοτόμι κατηγορήθηκε ότι ενεργούσε περισσότερο σύμφωνα με τα δικά του προσωπικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα οι μεγάλοι φεουδάρχες άρχοντες να διχαστούν και πάλι, παίρνοντας άλλοι το μέρος του Τ. και άλλοι όχι. Η σύγκρουση που επακολούθησε ανάμεσα στις δύο παρατάξεις, δεν εξουδετέρωσε όλους τους αντιπάλους του T., του εξασφάλισε όμως, οπωσδήποτε, την υπεροχή. Το 1603, ο Τ. δεχόταν από τον αυτοκράτορα το αξίωμα και τον τίτλο του Σογούν, εγκαινιάζοντας έτσι μια νέα δυναστεία ντε φάκτο ηγεμόνων στην ιστορία της Ιαπωνίας. Πριν όμως περάσουν δυο χρόνια, έδινε την παραίτησή του, παραχωρώντας τον τίτλο του στον τρίτο γιο του, τον Χιντετάντα, ο οποίος έμελλε να κρατήσει το αξίωμα του Σογούν για 18 χρόνια. Στο μεταξύ, στην ουσία, ο Τ. κάθε άλλο παρά αδρανούσε: το 1614 με 1615, πολιορκώντας την απόρθητη μέχρι τότε Οζάκα, στο φρούριο της οποίας είχαν κλειστεί ο Χιντεγιόρι και οι οπαδοί του, κατόρθωσε την οριστική ενοποίηση της χώρας. Όταν τον Ιούνιο του 1615 ο Τ. κατάφερε να μπει στο κάστρο, ο Χιντεγιόρι, για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού, προτίμησε να πεθάνει μέσα στις φλόγες. Από τη στιγμή εκείνη, και για περίπου 250 χρόνια, η Ιαπωνία γνώρισε μια σχετική εσωτερική σταθερότητα και γαλήνη, υπό την ισχυρή κεντρική εξουσία των Σογούν του οίκου των Τ. Στα χρόνια του αρχηγέτη των T., Τ. Ιεγιασού, μεταφέρθηκε και η έδρα της κυβέρνησης στο σημερινό Τόκιο, που τότε ονομαζόταν Έντο και που ήταν η πρωτεύουσα των φεουδαρχικών κτήσεων της οικογένειας Τ. Στην παλαιά πρωτεύουσα, στο Κιότο, δεν έμεινε παρά ο αυτοκράτορας και η αυλή του. Το Έντο, που μόλις πριν λίγες δεκαετίες δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα ασήμαντο ψαροχώρι, με τη ζωή που πήρε τώρα ως πολιτικό και διοικητικό κέντρο της χώρας, δεν άργησε να μεταβληθεί σε μια εντυπωσιακή μητρόπολη και σε σημαντικό εμπορικό σταυροδρόμι. Στο Έντο είχαν πλέον την έδρα τους και όλοι οι υπουργοί του σογουνάτου, επικεφαλής των οποίων βρισκόταν ο ταϊρό ο πρωθυπουργός. Παράλληλα, η ανάπτυξη που όπως είδαμε άρχισε να σημειώνεται στις γιαπωνέζικες εμπορικές συναλλαγές τον 16o αι., συνεχίστηκε και τον 17o. Την ανάπτυξη αυτή ευνοούσαν, αρχικά, τόσο η κεντρική όσο και οι διάφορες τοπικές πολιτικές αρχές, που επιθυμούσαν να σφυρηλατήσουν στενές σχέσεις με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, όχι μόνο για να δώσουν περισσότερη ώθηση στο ιαπωνικό εμπόριο, όσο, κυρίως, για να διδαχτούν τα δυτικά τεχνικά συστήματα και να μπορέσουν να επωφεληθούν από αυτά σε διάφορους τομείς. Έχουμε πολλές μαρτυρίες της επιθυμίας του Τ. Ιεγιασού να συσφίξει τους δεσμούς του με τη Δύση, χωρίς αυτό να σημαίνει πως του ξέφευγε η πιθανότητα των κινδύνων, που ενδεχομένως θα δημιουργούσαν για την Ιαπωνία αυτές οι σχέσεις. Ο Τ. έστρεψε πάνω απ’ όλα την προσοχή του στις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν οι δυτικοί στην εξόρυξη μετάλλων και στη ναυπήγηση πλοίων, με τον σκοπό να φτιάξει έναν αξιόλογο εμπορικό στόλο. Για να επιτύχει τους στόχους του, καλλιέργησε σχέσεις με τους ιεαραπόστολους, υπέγραψε συμφωνίες με τον ηγεμόνα της Ισπανίας και προσπάθησε να εκμεταλλευτεί, προς όφελος της χώρας του, τον ανταγωνισμό που υπήρχε ανάμεσα στους Ευρωπαίους. Στα τελευταία όμως χρόνια της ζωής του T., άρχισε ήδη να διαφαίνεται η αντιχριστιανική πολιτική της Ιαπωνίας, που είχε τα γενικότερα χαρακτηριστικά μιας αντιδυτικής στάσης. Μετά τον θάνατό του, ο διάδοχος του Τ. Γιοσινόμπου, βλέποντας ότι η θέση του γινόταν ολοένα πιο δύσκολη, κατέθεσε τα αξιώματά του και έθεσε τον εαυτό του στην κρίση του αυτοκράτορα (9 Σεπτεμβρίου 1867). Ο αυτοκράτορας μετέφερε αμέσως την έδρα της κυβέρνησης από το Κιότο στο Έντο, το οποίο μετονομάστηκε σε Τόκιο (ανατολική πρωτεύουσα). O Ιεγιασού Τοκουγκάβα, αρχηγέτης της μεγάλης οικογένειας των Τοκουγκάβα, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ιαπωνίας. Η χώρα γνώρισε στην εποχή του μια σχετική εσωτερική σταθερότητα. Στις ημέρες του μεταφέρθηκε και η έδρα της κυβέρνησης στο Τόκιο.